Ақпарат

ЖАҺАНДЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ, ОРТАҚ ЖАУАПКЕРШІЛІК

Жыл сайын 1 желтоқсанда Дүниежүзілік ЖИТС-пен күресу күні атап өтіледі. Бүл күні әлем АИТВ-мен өмір сүретін немесе одан зардап шеккен адамдарға қолдау білдіру және ЖИТС-тен қайтыс болғандарды еске алу үшін бірігеді.

2020 жылы бүкіл әлемнің назары CAVID-19 пандемиясына және оның адамдардың өмірі мен әл-ауқатына әсеріне байланысты болды. Бұл пандемия денсаулық мәселесі теңсіздікке қарсы күрес, Адам құқықтары, гендерлік теңдік, әлеуметтік қорғау және экономикалық өсу сияқты басқа да маңызды мәселелермен қаншалықты тығыз байланысты екенін тағы бір рет көрсетті. Биыл Қазақстанда Дүниежүзілік ЖИТС-ке қарсы күрес күнінің тақырыбы "жаһандық ынтымақтастық, ортақ жауапкершілік"тақырыбы болды.

COVID-19 кез-келген пандемия кезінде барлығының қауіпсіздігі әркімнің қауіпсіздігіне байланысты екенін айқын көрсетті. Табысқа жету үшін оған мұқтаж адамдарға көмектесу керек. Стигма мен кемсітушілікті жою, халықтың мүдделерін ескеру және адам құқықтары мен гендерлік теңдікке негізделген тәсілдерді қолдану АИТВ және COVID — 19 пандемиясын тоқтатудың негізгі шарттары болып табылады.

COVID-19 — мен күрестегі тағы бір маңызды фактор-халықты белсенді тарту-оның арқасында біз ЖИТС-ке қарсы іс-қимылда осындай жетістіктерге жеттік. Қоғамдық белсенділер мен халықтың ынтымағы АИТВ — дан зардап шеккен адамдарды қажетті ақпаратпен, қызметтермен, әлеуметтік қорғаумен қамтамасыз етуге көмектескен, ең бастысы-оларға үміт сыйлаған жағдайларға ұзақ мысалдар келтіруге болады. Дегенмен, мұндай ынтымақтастық тек халықтан туындамауы керек. Үкіметтер, демеушілер, рухани көшбасшылар, азаматтық қоғам және, сайып келгенде, әрқайсымыз бүкіл әлем халқының денсаулығына қамқорлық жасауға барынша үлес қосуымыз керек.

Халықаралық ынтымақтастық пен жалпы Жауапкершілік бізден Халықаралық денсаулық сақтау жүйесін, соның ішінде СПИД-ке қарсы тұруды қайта қарастыруды талап етеді. Сонымен қатар, бұл тәсіл келесі шарттардың орындалуын қамтиды.

• Денсаулық сақтауды толық қаржыландыру. Үкімет бірігіп, денсаулық сақтауды толық қаржыландыруды қамтамасыз етудің жаңа тәсілдерін табуы керек. Мұны ешбір ел жалғыз жасай алмайды. Денсаулық сақтаудың ішкі және халықаралық қаржыландырылуын ұлғайту қажет.
• Денсаулық сақтау жүйесін нығайту. Соңғы бірнеше онжылдықта ЖИТС-ке қарсы инвестициялар денсаулық сақтау жүйесін нығайтуға көмектесті және СOVID-19 індетіне қарсы күресте қолдау болды. Бірақ денсаулық сақтау жүйесін одан әрі нығайту және медицина қызметкерлерін қорғау үшін әлі де көп жұмыс істеу керек.
• Қол жеткізуді қамтамасыз ету. Өмірлік маңызды дәрі-дәрмектер, вакциналар мен диагностикалық құралдарды қоғамдық салауаттылық ретінде қарастырылуы керек. Ешбір адам, қауымдастық немесе ел қажетті медициналық тауарларға қажет кезде қол жеткізбей қалмас үшін жаһандық ынтымақтастық пен ортақ жауапкершілік қажет.
• Адам құқықтарын сақтау. Бүкіл әлемде адам құқықтарын сақтау денсаулықтың жалпы деңгейін едәуір арттыруға мүмкіндік берер еді. COVID-19 пандемиясы қазіргі қоғамның проблемаларын, соның ішінде көптеген елдердегі халықтың негізгі топтарының құқықтарын бұзуды ашты.
• Әйелдер мен балалардың құқықтарын сақтау және мүдделерін ескеру, гендерлік теңдікті қамтамасыз ету. COVID-19 пандемиясының салдарынан көптеген әйелдер табыс көзін жоғалтты, карантин шаралары оларға ерлерге қарағанда айтарлықтай әсер етті. Сонымен қатар, карантин кезінде әйелдерге қатысты тұрмыстық зорлық-зомбылық деңгейі өсті. Әйелдердің мүдделері олардың өміріне тікелей әсер ететін мәселелер бойынша шешімдер қабылдау кезінде ескерілуге тиіс. Біз бірнеше онжылдықтар ішінде гендерлік теңдік саласында қол жеткізген барлық нәтижелерден айырылып қалуымыз мүмкін емес.

          Осы Дүниежүзілік ЖИТС-ке қарсы күрес күні біз елдерді Денсаулық сақтау жүйелерін нығайту бойынша шараларды күшейтуге шақырамыз. Бұл күні біз барлығынан халықаралық ынтымақтастық танытып, ортақ жауапкершілікті сезінуді сұраймыз.

Ақмола облысында 2020 жылдың 9 айындағы АИТВ-инфекциясы бойынша эпидемиологиялық жағдайы.

АИТВ – ның 90 жағдайы тіркелді, оның ішінде ҚР азаматтары – 89 (2019 жылдың 9 айында-117 жағдай), 28 жағдайға төмендеу байқалады. Сырқаттану көрсеткіші 100 мың тұрғынға шаққанда 12,1-ді құрады.

30.09.2020 жылға өсу қорытындысымен АИТВ – ның 1188 жағдайы тіркелді, оның ішінде ҚР азаматтары – 1117, шетелдіктер-66, жасырын тексерілген адамдар-5. АИТВ – мен өмір сүретін адамдар-738, таралу көрсеткіші 100 мың тұрғынға шаққанда 100,2 құрады. 15-49 жас санаттары арасында АИТВ-инфекциясының таралуы-0,173.

Анықталған АИТВ жұқтырғандарды берілу жолдары бойынша бөлу: 52,8% гетеросексуалдық жол, 36% есірткіні енгізу арқылы, 5,6% - белгіленбеген жол, 4,5% гомо-бисексуалдық берілу жолы, 1,1% - артифицийлік (медициналық емес манипуляциялар).

Анықталған АИТВ жұқтырғандарды жас топтары бойынша бөлу: 39,3%-ы 30-39 жасқа, 30,3% - ы 40-49 жасқа, 15,7% - ы 20-29 жасқа, 12,4% - ы 50-59 жасқа, 2,2% - ы 60 жасқа және одан да көп жасқа келеді.

Әлеуметтік топтар бойынша бөлу: 62,9%-ы жұмыс істемейтіндерді, 30,3% - ы жұмыс істейтіндерді, 4,5% - ы тергеумен қамалғандарды, 1,1% - ы тиісінше зейнеткерлер мен сотталғандарды құрайды.

Ақмола облыстық ЖИТС-пен күрес және алдын алу орталығы